Τρία ανοιχτά “μέτωπα” για τον προϋπολογισμό των Ταμείων το 2020

[ad_1]

Του Δημήτρη Κατσαγάνη

Με ανοιχτά τρία μεγάλα “μέτωπα” δημοσιεύτηκε χθες, στο πλαίσιο του προσχεδίου του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης για το 2020, ο προϋπολογισμός των φορέων της κοινωνικής ασφάλισης.

Αυτά αφορούν τις συνέπειες από την εφαρμογή των αποφάσεων του ΣτΕ για το νόμο Κατρούγκαλου, την επικείμενη αύξηση του κατώτατου μισθού, αλλά και την αναμενόμενη μείωση των εισφορών για τους πλήρως απασχολούμενους.

Χωρίς να λαμβάνονται καθόλου (σ.σ. εφαρμογή αποφάσεων ΣτΕ, αύξηση κατώτατου μισθού) ή έστω στην πλήρη τους (σ.σ. μείωση εισφορών) έκταση υπόψη οι παραπάνω παράγοντες, ο “κοινωνικός προϋπολογισμός”, σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ θα εμφανίσει πλεόνασμα 1,843 δισ. ευρώ κατά το επόμενο έτος, έναντι 1,669 δισ. ευρώ φέτος. Δηλαδή θα είναι αυξημένος κατά 174 εκατ. ευρώ.

Η αύξηση αυτή του πλεονάσματος (174 εκατ. ευρώ) συνολικά στα συνταξιοδοτικά ταμεία (ΕΦΚΑ, ΕΤΕΑΕΠ), τον ΟΑΕΔ, τον ΕΟΠΥΥ και τον ΟΠΕΚΑ θα οφείλεται, όπως αναφέρεται στο προσχέδιο, στους εξής λόγους:

* Τα έσοδά τους θα παρουσιάσουν αύξηση κατά 106 εκατ. ευρώ.

Και αυτό γιατί η μείωση κατά 550 εκατ. ευρώ των εσόδων από μεταβιβάσεις (σ.σ. κυρίως από το κράτος) αντισταθμίζεται από την πρόβλεψη για αυξημένα κατά 658 εκατ. ευρώ έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές. Σε αυτά ενσωματώνεται και η τελευταία αύξηση του ποσοστού των εργοδοτικών εισφορών του Δημοσίου για τους υπαλλήλους, το οποίο ανέρχεται στο προβλεπόμενο ποσοστό 13,33% (όσο δηλαδή και για τους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα).

*Τα έξοδά τους προβλέπεται ότι θα παρουσιάσουν μείωση κατά 68 εκατ. ευρώ.

Κι αυτό γιατί η συνταξιοδοτική δαπάνη θα είναι μειωμένη κατά 211 εκατ. ευρώ εξαιτίας της μείωσης του εκτιμώμενου κόστους των αναδρομικών ποσών που καταβάλλονται τόσο στις κύριες όσο και στις επικουρικές συντάξεις.

Ωστόσο, όπως επισημαίνουν στελέχη των ταμείων στο Capital.gr, στο προσχέδιο του προϋπολογισμού των ασφαλιστικών φορέων δεν έχουν ληφθεί υπόψη (καθώς κάτι τέτοιο ήταν πρακτικά αδύνατο) τρεις βασικές συνιστώσες (σ.σ. οι δύο πρώτες καθόλου, η τρίτη εν μέρει), οι οποίες θα ξεδιπλωθούν προς το τέλος του τρέχοντος έτους, αν και οι πραγματικές συνέπειές του θα φανούν το 2020. Αναλυτικά, δεν έχει συμπεριληφθεί:

1)   Η δαπάνη από την εφαρμογή των πρόσφατων αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ).

Η περίληψη των αποφάσεων αυτών δημοσιεύτηκε την περασμένη Παρασκευή, αλλά η τελική τους μορφή θα δημοσιευθεί την επόμενη εβδομάδα. Συνεπώς η κυβέρνηση, ήταν αδύνατο να συμπεριλάβει στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού τις δικές της αποφάσεις (μαζί και τον δημοσιονομικό αντίκτυπο) σε σχέση με το πώς θα εφαρμόσει τις αποφάσεις του ΣτΕ.

Πάντως, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις το κόστος της εφαρμογής τους θα ανέλθει στα τουλάχιστον 350 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση και θα προέλθει, ιδίως, από την επαναφορά των επικουρικών συντάξεων στο επίπεδο του Μαΐου 2016.

Αδιευκρίνιστο είναι το κόστος από την κυοφορούμενη αύξηση των ποσοστών αναπλήρωσης για τους μελλοντικούς συνταξιούχους που έχουν πολλά –πχ πάνω από 30 έτη- ασφάλισης.

Ακόμα περισσότερο ασαφές είναι το μελλοντικό αποτύπωμα από τις αλλαγές τις οποίες σχεδιάζει η κυβέρνηση σε σχέση με το σύστημα υπολογισμού των εισφορών των μη μισθωτών (επαγγελματιών, αγροτών), αν και στόχος είναι, σύμφωνα με αρμόδια στελέχη με τα οποία ήλθε σε επαφή το Capital.gr, να είναι “δημοσιονομικά ουδέτερες”. Εξάλλου, ανοιχτό -θεωρητικά- παραμένει το ενδεχόμενο της επιστροφής των περικοπών στους “παλιούς” συνταξιούχους, γεγονός που θα μπορούσε να αυξήσει ακόμα περισσότερο τη δημόσια συνταξιοδοτική δαπάνη σε ετήσια βάση, αν και τα σενάρια προβλέπουν την καταβολή τους σε πολυετή ορίζοντα…

2) Ο αντίκτυπος στα έσοδα από την επικείμενη, νέα αύξηση του κατώτατου μισθού τον Ιούνιο του 2020.

Το προεκλογικό πρόγραμμα της ΝΔ προβλέπει “αύξηση του κατώτατου μισθού σε ποσοστό διπλάσιο από το ποσοστό αύξησης του ΑΕΠ”. Αν επαληθευθούν οι προβλέψεις του ΥΠΟΙΚ για ανάπτυξη 2% το 2019, η αύξηση η οποία πρέπει να δοθεί στον κατώτατο μισθό το 2020 θα πρέπει να φτάσει στο 4%.

Οι κυβερνητικές αποφάσεις σε σχέση με το ποσοστό της αύξησης, πάντως, αναμένεται να ληφθούν τον Ιούνιο του 2020. Συνεπώς ήταν αδύνατο να συμπεριληφθούν από τον τρέχοντα μήνα στο πλαίσιο του προσχεδίου του προϋπολογισμού ή ακόμα και τον ερχόμενο Δεκέμβριο, στο πλαίσιο του τελικού σχεδίου του, οποιεσδήποτε προβλέψεις σε σχέση με τις συνέπειες μίας αύξησης πχ 4% στον μικτό κατώτατο μισθό στα μέσα του επόμενου έτους πάνω στα έσοδα από τις εισφορές μισθωτής απασχόλησης, τονίζουν οι ίδιες πηγές. Συνεπώς, μένουν να “μετρηθούν” οι συνέπειες αυτές προς τα μέσα του επόμενου έτους.

3)   Οι συνέπειες της μείωσης των εισφορών για τους πλήρως απασχολούμενους

Το προσχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπει απώλεια εσόδων ύψους 123 εκατ. ευρώ από τη μείωση των εισφορών της μισθωτής απασχόλησης. Ωστόσο, η κυβέρνηση δεν έχει –ακόμα– ανακοινώσει ποιες ακριβώς εισφορές της μισθωτής απασχόλησης θα μειώσει κατά “περίπου μία μονάδα” από την 1η/7/2020, σύμφωνα με και με τις Πρωθυπουργικές εξαγγελίες από το βήμα της ΔΕΘ.

Το προεκλογικό πρόγραμμα της ΝΔ αναφέρεται στις “εισφορές κύριας σύνταξης” (ΕΦΚΑ). Ωστόσο, ασφαλείς πληροφορίες του Capital.gr αναφέρουν πως, σύμφωνα με το επικρατέστερο εναλλακτικό σενάριο, οι εισφορές που θα μειωθούν θα είναι αυτές υπέρ της ανεργίας (ΟΑΕΔ).  Ακόμα, όμως, και αν μειωθούν οι εισφορές του ΟΑΕΔ και όχι του ΕΦΚΑ, απώλειες εσόδων θα έχει και ο ΕΦΚΑ καθώς το 30% των συνεισπραττόμενων εισφορών του ΟΑΕΔ, επιστρέφει στον ΕΦΚΑ. Έτσι αν χάσει ο ΟΑΕΔ έσοδα, θα χάσει και ο ΕΦΚΑ. Στην κυβέρνηση, πάντως, προβλέπουν πως η μείωση του μη μισθολογικού κόστους για τις επιχειρήσεις σε συνδυασμό με τη συνολική της πολιτική θα οδηγήσει σε κίνητρα νέων προσλήψεων και έτσι σε αύξηση εσόδων για τα ταμεία.