Τόνωση της ανάπτυξης μέσα από το νέο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων

[ad_1]

Της Αλεξάνδρας Γκίτση

Με “προίκα” τους εθνικούς πόρους από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ξεκινά το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ) στόχος του οποίου είναι ο μακροπρόθεσμος αναπτυξιακός προγραμματισμός, όπως αναφέρεται στις διατάξεις του που τέθηκαν από το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση.

Το “βάπτισμα του πυρός” θα το λάβει την 1η Ιανουαρίου του 2021, οπότε και ξεκινά η πρώτη προγραμματική περίοδός του -θα έχει 5ετή διάρκεια. Το ΕΠΑ θα καθορίζει τις προτεραιότητες ανά τομέα πολιτικής, τους ειδικούς στόχους και δράσεις, τη διάρκεια της εφαρμογής του, το συνολικό και ανά Πρόγραμμα προϋπολογισμό, και τα αποτελέσματα που επιδιώκονται με την εφαρμογή του.

Επιλέξιμες κατηγορίες έργων

Επιλέξιμες κατηγορίες έργων για χρηματοδότηση από το ΕΠΑ, θα είναι εκείνες που μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το ΠΔΕ, όπως οι δράσεις:

– ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελματιών και επιστημόνων,

– μεταρρύθμισης του δημόσιου τομέα και της εκπαίδευσης του προσωπικού του,

– ενίσχυσης της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας του πρωτογενή τομέα,

– οι κάθε είδους πρόδρομες ενέργειες που απαιτούνται για την ωρίμανση και κατασκευή ή υλοποίηση έργων και δράσεων,

– οι δράσεις για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών

– και οι δράσεις για την ενίσχυση της απασχόλησης και την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού.

Αλλά και οι δράσεις χρηματοδότησης πράξεων που υλοποιούνται με την αξιοποίηση χρηματοδοτικών μέσων με τη συμμετοχή του Δημοσίου, όπως η χρηματοδοτική μίσθωση, η συμμετοχή του Δημοσίου σε επενδυτικά ταμεία ή άλλα μέσα επιμερισμού κινδύνου, καθεστώτα χορήγησης επιδοτήσεων, δανείων και εγγυήσεων, καθώς και προγράμματα επενδυτικών δανείων που αποπληρώνονται από το ΠΔΕ.

Επίσης μπορεί να προβλέπονται ειδικότερες ρυθμίσεις στο πλαίσιο των διαδικασιών υλοποίησης των προγραμμάτων και ιδιαίτερες προϋποθέσεις ένταξης ειδικών κατηγοριών έργων όπως τα έργα στρατηγικής σημασίας και τα έργα μεγάλου προϋπολογισμού, δηλαδή προϋπολογισμού άνω των 20 εκατ. ευρώ.

Τι προβλέπεται για ΕΓΝΑΤΙΑ, ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ, ΕΡΓΟΣΕ, ΟΣΕ, κ.ά.

Επιλέξιμες κατηγορίες έργων για χρηματοδότηση από το ΕΠΑ, είναι και οι δαπάνες διαχείρισης και διοίκησης των ανωνύμων εταιρειών του Δημοσίου ΕΓΝΑΤΙΑ ΑΕ, ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ, ΕΡΓΟΣΕ ΑΕ, ΟΣΕ ΑΕ, ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΑΕ, ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΑΕ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ της ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΑΕ, καθώς και της Ε.Ε.Τ.Α.Α. Α.Ε., για την υλοποίηση έργων χρηματοδοτούμενων από το ΕΠΑ καθώς και άλλα εθνικά ή συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και οι οποίες δεν μπορεί να υπερβαίνουν το 4% της συνολικής δημόσιας δαπάνης των έργων στα οποία αντιστοιχούν.

Διαχείριση και έλεγχος

Η απόφαση ένταξης έργου σε ΤΠΑ ή ΠΠΑ αποτελεί αυτοδίκαια πρόταση εγγραφής στο ΠΔΕ. Σε κάθε ΤΠΑ και ΠΠΑ μπορεί να εντάσσονται έργα συνολικού προϋπολογισμού δημόσιας δαπάνης, ο οποίος δεν μπορεί να υπερβεί το 130% της συνολικής δημόσιας δαπάνης του οικείου ΤΠΑ ή ΠΠΑ. Για τα έργα τα οποία εντάσσονται στα ΤΠΑ και ΠΠΑ οι νομικές δεσμεύσεις αναλαμβάνονται το αργότερο μέσα σε 18 μήνες από την ένταξή τους. Σε αντίθετη περίπτωση, προκειμένου να μην απενταχθούν, απαιτείται αιτιολογημένη έκθεση της Υπηρεσίας Διαχείρισης και έγκριση της Δι.Δι.Ε.Π. με την οποία παρέχεται εύλογη παράταση.

Επίσης με βάση το άρθρο 20 των υπό δημόσια διαβούλευση διατάξεων, προβλέπεται πως οι δαπάνες αρχαιολογικών ερευνών και εργασιών που προκαλούνται κατά την εκτέλεση έργων του ΕΠΑ χρηματοδοτούνται από τον κύριο του έργου και αφορούν:

α) την αρχαιολογική παρακολούθηση των εργασιών από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού,

β) τη διενέργεια σωστικών ανασκαφών,

γ) τη λήψη προληπτικών μέτρων προστασίας των μνημείων έναντι κινδύνων κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του έργου ή και κατά τη φάση λειτουργίας του. Αν ο προϋπολογισμός των δαπανών αυτών υπερβαίνει το ποσοστό 5% επί του συνολικού προϋπολογισμού του έργου, ο προϋπολογισμός εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Επίσης προβλέπεται πως με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Υποδομών και Μεταφορών μπορεί να συστήνεται μητρώο εξειδικευμένων στελεχών προερχόμενων από τον ιδιωτικό τομέα, προκειμένου να υποστηρίζουν για συγκεκριμένο χρόνο την επίβλεψη έργων του ΕΠΑ.

Ακατάσχετο σε προκαταβολές και ενδιάμεσες πληρωμές

Οι προκαταβολές και οι ενδιάμεσες πληρωμές στους δικαιούχους για την υλοποίηση των πράξεων που χρηματοδοτούνται από το ΕΠΑ δεν υπόκεινται σε κατάσχεση ή σε οποιουδήποτε είδους παρακράτηση και δεν συμψηφίζονται με οφειλές του δικαιούχου προς το Ελληνικό Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία. Οι τελικές πληρωμές όμως στους δικαιούχους, μετά την ολοκλήρωση του έργου, μπορεί να κατάσχονται, να συμψηφίζονται, να παρακρατούνται ή να αποδίδονται για λογαριασμό του δικαιούχου και καταβάλλονται με την υποχρεωτική προσκόμιση αποδεικτικών φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας, όπου αυτό απαιτείται.

Πόροι και προϋπολογισμός του ΕΠΑ

Το ΕΠΑ υλοποιείται με τους εθνικούς πόρους του ΠΔΕ. Για τον προσδιορισμό των πόρων του λαμβάνονται υπόψη,

– οι δεσμεύσεις από το δημοσιονομικό πλαίσιο που ισχύει κάθε φορά,

– οι προοπτικές της οικονομίας για το χρονικό διάστημα προγραμματισμού,

– η συμπληρωματικότητα με τις συγχρηματοδοτούμενες από την ΕΕ παρεμβάσεις,

– οι ανάγκες που προκύπτουν από άλλα προγράμματα ανάπτυξης που χρηματοδοτούνται από το ΠΔΕ ή από άλλες πηγές χρηματοδότησης,

– οι ανάγκες που προκύπτουν από έργα της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου που δεν ολοκληρώνονται εντός αυτής

– και οι ανάγκες ωρίμανσης έργων για μελλοντική ένταξη στο ΕΠΑ, στο ΕΣΠΑ, στα προγράμματα του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου ή σε άλλα εθνικά, ευρωπαϊκά ή διεθνή προγράμματα.

Ειδικά για την κατάρτιση του προϋπολογισμού της πρώτης προγραμματικής περιόδου του, θα ληφθούν υπόψη οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί από τα υπουργεία και τις Περιφέρειες στο πλαίσιο της, μέχρι την έναρξη ισχύος το, χρηματοδότησης έργων από εθνικούς πόρους.