Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Κωνσταντίνος Μπρουμίδης: Ο Μιχαήλ Άγγελος του Καπιτωλίου…
[ad_1]
Το σχετικό λήμμα στην ιστοσελίδα της United States Capitol Historical Society αναφέρει τον Constantino Brumidi ως Ιταλό, μια λογική «σύγχυση» καθώς γεννήθηκε στην Ιταλία, εκεί όπου ο πατέρας του μετανάστευσε και γνώρισε τη σύζυγό του Άννα Μπιανκίνι. Ο καλλιτέχνης, όμως, που σφράγισε με το έργο του την πορεία του αμερικανικού έθνους, κατάγεται από τα Φιλιατρά Μεσσηνίας (ο πατέρας του, Σταύρος, ήταν γόνος μιας εκ των παλαιότερων οικογενειών της πόλης· κατέφυγε στη Ρώμη όταν κυνηγήθηκε από τους Οθωμανούς).
Ο Κωνσταντίνος Μπρουμίδης γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου 1805 στη Ρώμη. Το πλούσιο σε ερεθίσματα καλλιτεχνικό περιβάλλον ήταν ιδανικό για να ανθήσει το ταλέντο του.
Σπούδασε δεκατέσσερα χρόνια ζωγραφική και εργάστηκε στο Βατικανό, αρχικά διορθώνοντας μια τοιχογραφία του Ραφαέλο που είχε υποστεί φθορές και αργότερα στην υπηρεσία του ίδιου του Πάπα. Όταν το 1849 ξέσπασε ο πόλεμος για την ένωση της Ιταλίας κατετάγη στον παπικό στρατό, και καταδικάστηκε σε φυλάκιση όταν αρνήθηκε να πυροβολήσει επαναστάτες του Τζουζέπε Γκαριμπάλντι που επιχείρησαν την ανακατάληψη της Ρώμης.
Από το βιβλίο «Constantino Brumidi: Artist of the Capitol» της Μπάρμπαρα Βόλανιν
Μετά από δεκατέσσερις μήνες στη φυλακή αφέθηκε ελεύθερος με τη μεσολάβηση του Πάπα και τον όρο να εγκαταλείψει την Ιταλία. Έτσι ο γιος του Έλληνα μετανάστη έγινε πρόσφυγας. Εγκαταστάθηκε στην Νέα Υόρκη και για να επιβιώσει εργάστηκε σε διάφορες εκκλησίες, ενώ φιλοτέχνησε και δεκάδες πορτρέτα. Το 1854 φιλοτέχνησε μια αλληγορία της Αγίας Τριάδας στον καθεδρικό της Πόλης του Μεξικού.
Σιγά-σιγά η φήμη του άρχισε να εξαπλώνεται, και οι Αμερικανοί, αμέσως μετά το τέλος του εμφυλίου, του ανέθεσαν να κοσμήσει τους τοίχους του Καπιτωλίου. Αρχικά εργάστηκε στις μικρές αίθουσες για 100 δολάρια την ημέρα, ωστόσο σε λίγα χρόνια έγινε επίσημος ζωγράφος της κυβέρνησης. Συνολικά 25 χρόνια δούλεψε στους τοίχους του Καπιτωλίου.
Λεπτομέρειες από το θόλο της Ροτόντας του Καπιτωλίου (φωτ.: EPA / Shawn Thew)
«Η Ιταλία με την Αναγέννηση και η Αμερική ως Νέος Κόσμος τον καθιέρωσαν ως καλλιτεχνική μονάδα ανά τους αιώνες», αναφέρει ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Γρηγόρης Χαλιακόπουλος, ο οποίος έχει γράψει αμέτρητα άρθρα και ρεπορτάζ για τον Κωνσταντίνο Μπρουμίδη. Οι Αμερικανοί, άλλωστε, τιμητικά τον αποκαλούν «Μιχαήλ Άγγελο του Καπιτωλίου», αφού ήταν εκείνος που διακόσμησε το μεγαλοπρεπές κτήριο της Ουάσινγκτον που στεγάζει τη Βουλή και τη Γερουσία.
Η Ελλάδα είχε εντυπωθεί στο μυαλό του από τα πατρικά ακούσματα, και έτσι η ελληνική μυθολογία μεταφέρθηκε στις νωπογραφίες του τόσο στην Ιταλία όσο και στις ΗΠΑ. Στην «Αποθέωση του Ουάσινγκτον», που κοσμεί το θόλο της Ροτόντας του Καπιτωλίου, ο Τζορτζ Ουάσινγκτον θυμίζει τον Δία στο θρόνο του, ενώ στην τοιχογραφία τη δική τους θέση έχουν η Αθηνά, η Αφροδίτη, ο Ποσειδώνας, ο Ερμής, η Δήμητρα και ο Ήφαιστος.
Το έργο «Αποθέωση του Ουάσινγκτον» έχει έξι θεματικές: τον πόλεμο, την επιστήμη, τη ναυσιπλοΐα, το εμπόριο, τη μηχανική και τη γεωργία.
Η προσωπικότητα και το ταλέντο του Κωνσταντίνου Μπρουμίδη τον βοήθησαν ώστε να ξεπεράσει τον ανταγωνισμό, τη δυσαρέσκεια και την περιφρόνηση που είχαν οι συνάδελφοί του προς τους μη Αμερικανούς. Τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 οι συντηρήσεις που πραγματοποιήθηκαν έφεραν και πάλι στη δημοσιότητα το έργο του στο Καπιτώλιο, καθώς, όπως αναφέρει η United States Capitol Historical Society, οι τοιχογραφίες είχαν καλυφθεί με λιγότερο φωτεινά χρώματα, με αποτέλεσμα οι κριτικοί τέχνης μέχρι και το 1950 να τον θεωρούν κατώτερο καλλιτεχνικά.
Επιταγή για τη Ροτόντα του Καπιτωλίου
Η έφορος του Καπιτωλίου Μπάρμπαρα Βόλανιν στο βιβλίο της τονίζει ότι ο Κωνσταντίνος Μπρουμίδης κατάφερε να συνδυάσει διαφορετικές τεχνικές προκειμένου να πάρει το αποτέλεσμα που ήθελε. Κυρίως, όμως, ήταν ειδικός στην αναγεννησιακή τεχνική trompe l’oeil, δηλαδή στην τεχνική της οφθαλμαπάτης: το φως, η σκιά και η προοπτική κάνουν την εικόνα να μοιάζει τρισδιάστατη. Έτσι οι θεατές νομίζουν ότι βλέπουν γλυπτά πλαίσια ή σμιλεμένους αγγέλους. Με την τεχνική της ψευδαίσθησης οι τοίχοι αποκτούν βάθος και ο χώρος μοιάζει να είναι μεγαλύτερος.
Αυτός ο σημαντικός αλλά σχεδόν άγνωστος στην Ελλάδα (και στις ΗΠΑ μέχρι τη δεκαετία του 1950) καλλιτέχνης πέθανε στις 18 Φεβρουαρίου 1880 πάμφτωχος, παρά το γεγονός ότι τα αρχεία του Καπιτωλίου δείχνουν ότι ήταν καλά αμειβόμενος – για την «Αποθέωση του Ουάσινγκτον» πήρε 40.000 δολάρια. Πριν από το θάνατό του είδε τη δεύτερη γυναίκα του και μοντέλο των περισσότερων έργων του Λόλα Γκέρμον να τον εγκαταλείπει, γεγονός που υπήρξε καταλυτικό στη ζωή του. Για τον πρώτο του γάμο με μια Ιταλίδα δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες, πέρα από το γεγονός ότι ο καλλιτέχνης κράτησε επαφή με την κόρη του Έλενα, η οποία παρέμεινε στην Ιταλία. Επίσης, μια πτώση από τη σκαλωσιά του Καπιτωλίου είχε σαν αποτέλεσμα το σοβαρό τραυματισμό του.
Για 72 χρόνια μετά το θάνατό του κανείς δεν ήξερε πού ήταν θαμμένος, καθώς ο τάφος του σε ένα νεκροταφείο της Ουάσινγκτον ήταν ανώνυμος. Η Αμερική θυμήθηκε και πάλι τον Μιχαήλ Άγγελό της τη δεκαετία του 1950 χάρη στο βιβλίο της Μιρτλ Τσέινι Μέρντοκ, της επίσημης ξεναγού του Καπιτωλίου.
Ο Αμερικανός συγγραφέας Σμιθ Φράι είχε καταγράψει μια φράση που αποδίδεται στον Κωνσταντίνο Μπρουμίδη, και η οποία βρίσκεται πάνω στον τάφο του: «Η μόνη μου φιλοδοξία και καθημερινή μου προσευχή είναι να ζήσω αρκετό καιρό για να κάνω όμορφο το Καπιτώλιο της μίας χώρας στη Γη στην οποία υπάρχει ελευθερία».
