Λάκων πολιτικός, με σημαντική πολιτική δράση κατά τον 19ο αιώνα. Ανέλαβε επανειλημμένα βουλευτικά και υπουργικά καθήκοντα, ενώ διετέλεσε Πρόεδρος της Βουλής για οκτώ ημέρες (6 -14 Ιουλίου 1879).
Ο Νικόλαος Παπαμιχαλόπουλος γεννήθηκε το 1827 στο χωριό Χάρακας της επαρχίας Επιδαύρου Λιμηράς, που ταυτίζεται με τον σημερινό Δήμο Μονεμβασίας. Δεν πήγε σχολείο, ούτε πραγματοποίησε πανεπιστημιακές σπουδές. Ήταν αυτοδίδακτος, με έμφυτη ρητορική ικανότητα.
Από νεαρή ηλικία αναμίχθηκε ενεργά στην πολιτική, πολιτευόμενος στην επαρχία του. Το 1856 εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής Επιδαύρου Λιμηράς και, λόγω του νεαρού της ηλικίας του, εκλέχθηκε γραμματέας της Βουλής επί προεδρίας Αλέξανδρου Κοντόσταυλου.
Επανεκλέχθηκε βουλευτής το 1859 και διακρίθηκε για την αντιδυναστική του ρητορική. Ως αντίπαλος του βασιλιά Όθωνα συμμετείχε στην επανάσταση του 1862, πολιτεύτηκε όμως με μετριοπάθεια και σεβασμό προς τους θεσμούς. Ήταν πάντοτε αντίθετος προς κάθε μορφής βιαιότητες.
Εξελέγη πληρεξούσιος στη Β’ εν Αθήναις Εθνοσυνέλευση (1862-1864) και διετέλεσε αντιπρόεδρος του Σώματος (Οκτώβριος 1863 – Ιανουάριος 1864) επί προεδρίας Ιωάννη Μεσσηνέζη. Το 1865 επανεξελέγη βουλευτής και τάχθηκε στην αντιπολίτευση, μη κάνοντας αποδεκτή πρόταση για υπουργοποίησή του. Παρέμεινε στα βουλευτικά έδρανα επί μακρόν έως το 1888, ενώ στη συνεδρίαση της 6ης Ιουλίου 1879 εκλέχθηκε στη θέση του προέδρου της Βουλής έως τη λήξη της κοινοβουλευτικής περιόδου (14 Ιουλίου).
Ο Παπαμιχαλόπουλος συνεργαζόταν πολιτικά με τον Δημήτριο Βούλγαρη και συμμετείχε σε δύο κυβερνήσεις υπό την πρωθυπουργία του, αναλαμβάνοντας το Υπουργείο Οικονομικών (1871-1872, 1874-1875).
Επί πρωθυπουργίας Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, ανέλαβε υπουργός Εσωτερικών (1877), Οικονομικών (1878) και προσωρινά Δικαιοσύνης. Λίγο αργότερα, το 1880, ανέλαβε ταυτόχρονα τα χαρτοφυλάκια των υπουργείων Οικονομικών, Εσωτερικών και Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, στη νέα κυβέρνηση Κουμουνδούρου, ενώ το 1881 ανέλαβε ξανά υπουργός Εσωτερικών και προσωρινά Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως σε κυβέρνηση του ιδίου. Λίγο αργότερα, διετέλεσε και πάλι υπουργός Εσωτερικών (1885-1886) σε κυβέρνηση του Θεόδωρου Δηλιγιάννη, τη φορά αυτή.
Στις 29 Απριλίου 1886 έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, αλλά σύντομα κατέθεσε την εντολή αυτή, ύστερα από διαφωνία του με το βασιλιά Γεώργιο Α’. Θεωρείται πως με πρωτοβουλία του ξεκίνησε η κατασκευή του Ισθμού της Κορίνθου.
Ο Νικόλαος Παπαμιχαλόπουλος πέθανε στις 18 Αυγούστου 1888 στην Κηφισιά, σε ηλικία 61 ετών. Την πολιτική διαδρομή του συνέχισαν οι τρεις γιοί του: ο δημοσιογράφος Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος (1852-1923), ο Αλέξανδρος Παπαμιχαλόπουλος (1848-1925) και ο δικαστικός Δημοσθένης Παπαμιχαλόπουλος (1856-1913).
