Διακόσια χρόνια μετά την εθνικοαπελευθερωτική Επανάσταση του 1821, οι Έλληνες, έχουμε την ευκαιρία σε μια ενδοσκόπηση στις ιστορικές πτυχές του μεγάλου Αγώνα, σε έναν αναστοχασμό της συλλογικής μας μνήμης, που θα κινηθεί μακριά από ακραίες «ηρωολαγνείες» αλλά και από μεμψίμοιρες «επιστημονικές» απόψεις που υποτιμούν τα αναγκαία για κάθε λαό εθνικά αφηγήματα.
Η προσπάθεια και η βούληση των υπόδουλων Ελλήνων δεν ήταν μόνο η αποτίναξη ενός καταπιεστικού ζυγού, αλλά και η δημιουργία ενός φιλελεύθερου κράτους δικαίου, όπως προκύπτει από τα επαναστατικά συντάγματα. Η ιδέα της Επανάστασης, ως μια ηρωική πράξη με αναμφισβήτητη αξία, δεν ήρθε από το πουθενά, άρχισε να εκκολάπτεται στην ψυχή και το μυαλό των Ελλήνων διανοουμένων της Ευρωπαϊκής διασποράς, των πρωτοπόρων του Νεοελληνικού Διαφωτισμού (1774-1821) που εκπαίδευσαν το Έθνος και τους Έλληνες στην εθνική αυτογνωσία, με όχημα την παιδεία.
Μια σπουδαία πνευματική ελίτ, με κύριους εκφραστές τους Ευγένιο Βούλγαρη, Άνθιμο Γαζή, Δημήτριο Καταρτζή, Ιώσηπο Μοισιόδακα, Αδαμάντιο Κοραή και άλλους -και βεβαίως τον μεγάλο οραματιστή Ρήγα Φεραίο- συνδέοντας το αρχαίο Ελληνικό πνεύμα με τις σύγχρονες αξίες και τα μηνύματα της Αμερικανικής και της Γαλλικής Επανάστασης, έβαλε τα θεμέλια του επαναστατικού κινήματος. Η προσπάθειά τους βρήκε, σιγά σιγά μέσα στο χρόνο, γόνιμο έδαφος στις ψυχές των απλών Ελλήνων που διψούσαν για ελευθερία, διαμορφώνοντας μια πύρινη εθνική συνείδηση.
Η Φιλική Εταιρία, που ιδρύθηκε επίσης από Έλληνες της διασποράς, ανέλαβε τη μύηση κλεφτών, αρματολών, ιεραρχών, προεστών και την οργάνωση του ένοπλου αγώνα. Και όλα αυτά μέσα σ’ ένα αντιδραστικό και εχθρικό διεθνές περιβάλλον, η Ελληνική Επανάσταση, κατάφερε να συγκινήσει και να συνεγείρει την παγκόσμια κοινή γνώμη και να ενεργοποιήσει ένα μεγάλο φιλελληνικό κίνημα.
Κόντρα στις δυσχέρειες και στην αναντιστοιχία ισχύος απέναντι σε μια πανίσχυρη Οθωμανική Αυτοκρατορία, με πρωτεργάτες τους οπλαρχηγούς του Μοριά και της Ρούμελης και τους καπεταναίους των νησιών, συντονισμένα, συντεταγμένα και μεθοδικά, με αίμα και πόνο, με θυσίες και ηρωισμούς, έγινε η πρώτη επιτυχής εθνική επανάσταση στην Ευρώπη.
200 χρόνια μετά, το Έθνος μας, μέσα από μια ιστορική πορεία επιτυχιών και αποτυχιών, μέσα από σπουδαίες αλλά και κακές στιγμές, από φατριασμούς και εμφύλιες αντιπαραθέσεις αλλά και μοναδικές στιγμές ενότητας και μεγαλείου, μέσα από εθνικές τραγωδίες αλλά και λαμπρές κατακτήσεις, μπορεί να υπερηφανεύεται ότι αποτελεί το πιο επιτυχημένο Έθνος – Κράτος των Βαλκανίων και της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Και είναι βέβαιο ότι η πορεία μας ως Έθνος μπορεί να γίνει ακόμα πιο επιτυχής αν καταφέρουμε να διδαχτούμε από το μεγάλο γεγονός της εθνικής μας Επανάστασης, αφήνοντας πίσω τα πάθη και τις κακές μας στιγμές και κρατώντας μόνο τις σπουδαίες αρετές μας.
